Hazımsızlık ve gaz sancıları ~ Bitki çayları ile tedavisi

Mide hastalıkları, yeme alışkanlıklarında yapılacak değişiklikler ve güvenilir çay-tentür terkipleriyle önlenebilir ve iyileştirilebilir.

Hazımsızlık ve gaz sancıları

Hazım bozukluklarında uçucu yağ ve acı madde içeren bitkiler faydalıdır. Bu maddeler mide ifrazatını arttırır ve bağırsak hareketlerini normalleştirir. Uçucu yağlar antiseptik özellikleriyle patojen bakterilerin bağırsaklardaki faaliyetini de önler. Acı maddeli droglar ise mide ve pankreas ifrazatı ile tükürüğü arttırarak sindirime yardımcı olur. Uçucu yağ ve acı madde içeren drogların birlikte alınması daha faydalıdır. Böylece hazım kolaylaşır, mide ve gaz sancıları ile şişkinlik hissi giderilir. Bu maksatla, anason, centiyane, kakule, kınakına, kırmızı kantaron, kimyon, melekotu, nane, papatya, pelinotu, rezene, şevketibostan ve zencefil kullanılabilir. Bu droglardan bazılarının etkileri şöyledir:

Yetişkinlerin gaz problemlerinde “aktif kömür” veya “tıbbi kömür” (Carbon medicinalis) adı verilen tabletler iyi sonuç vermektedir. Şeftali çekirdeği veya fındık kabuğu gibi gözenekli bitki kısımlarından yapılan tıbbi kömür, bu gözenekler sayesinde gazı emerek bağırsakları rahatlatır. Tıbbi kömür tabletlerinin bazıları sinameki yaprağı içerdiğinden kabızlıkta da etkilidir. Bağırsaklarda tembelliğe sebep olabileceği için bu tabletler devamlı kullanılmamalıdır. İsviçre farmakopesinde yeralan gaz giderici çay formülü şöyledir:

Nane yaprağı 25 gr

Eğir kökü 25 gr

Kimyon (çok ince ezilmiş) 25 gr

Papatya çiçeği 25 gr

Eczanede hazırlanması gereken şu iki tentür akut gaz şikayetlerinde kullanılabilir:

Tinctura aromatica (kokulu tentür, baharlı tentür)

Tarçın kabuğu 5 kısım

Zencefil kökü 2 kısım

Havlıcan kökü 1 kısım

Karanfil meyvesi 1 kısım

Kakule 1 kısım

Alkol (%70) 50 ml

Tinctura carminativa (karminatif tentür):

Rezene meyvesi 5 kısım

Anason meyvesi 3 kısım

Kimyon meyvesi 3 kısım

Melekotu kökü 3 kısım

Yabani kereviz kökü 3 kısım

Nane yaprağı 2 kısım Papatya çiçeği 1 kısım

Alkol (%40) 120 m

Çocukların ve bebeklerin gaz problemlerinde, eşit miktarlarda papatya, nane (veya kimyon) ve rezeneden %2’lik infüzyon hazırlanır, 2 saatte bir, 1 çay kaşığı içirilir.

Bebeklere haricen uygulama da yapılabilir: Bir miktar keten tohumu ezilerek pamuklu bezden yapılmış torbaya konur, sıcak suda 10 dakika bekletilir, ılıklaşınca bebeğin karnına konur, soğuyuncaya kadar tutulur.

Kaynak

Yrd.Doç.Dr. Aslan Kalafatçılar
Celal Bayar Üniversitesi Alaşehir Meslek Yüksekokulu Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bölümü